María Josefa Wonenburger Planells naceu en Montrove en 1927 e finou na Coruña en 2014, foi unha matemática galega, investigadora nos Estados Unidos e o Canadá que desenvolveu o seu traballo na rama da álxebra e, en particular, na teoría de grupos e das álxebras de Clifford.
Aínda que pertencente a unha familia da burguesía coruñesa non lle foi fácil convencelos de que quería estudar matemáticas pois a súa familia querían que fixese enxeñería para poder seguir ao fronte da fundición familiar. Logo de estudar no instituto Eusebio da Guarda, realiza os seus estudos na universidade de Santiago de Compostela e en Madrid. No 1953 obtivo unha bolsa Fulbright e converteuse así na primeira española en obter unha destas bolsas para realizar estudos de doutoramento en Matemáticas nos EE.UU.
Foi profesora na Universidade de Toronto e na Indiana University (Bloomington). En Toronto, formando parte dun claustro exclusivamente masculino, dirixiu a súa primeira tese de doutoramento, a de Robert Moody, hoxe prestixioso alxebrista que desenvolvería a teoría de álxebras que se denominou de Kac-Moody (con aplicacións en Matemáticas, Física e Informática) e aínda que Wonenburger foi a súa inspiradora o seu nome non se recoñece na denominación desta teoría.
Os seus traballos foron publicados en prestixiosas revistas científicas internacionais e dirixiu oito teses de doutoramento. Polo alto nivel e a repercusión científica dos seus traballos, é considerada unha figura excepcional das Matemáticas.
María Wonenburger realizou o seu doutoramento en Yale en 1957 e logo de conseguir unha bolsa posdoutoral queda alí tres anos mais, ao rematar decide regresar a España e durante tres anos foi bolseira co ”Instituto Jorge Juan“ do CSIC mais foi obrigada a doutorarse por segunda vez en Madrid, ao non recoñecerse en España o seu título, outorgado pola quinta universidade no ránking mundial, a prestixiosa Universidade de Yale. En 1960 regresa a América primeiro á Queen University de Ontario (Canadá) e en 1967 obtivo unha praza na Universidade de Indiana, onde permaneceu ata 1983, momento no que por mor da enfermidade da súa nai decide regresar a Galiza.
A Unidade de Muller e Ciencia da Xunta de Galicia creou en 2007 o Premio María Wonenburger para recoñecer aquelas mulleres galegas no ámbito da ciencia e a tecnoloxía. En 2010 foi a primeira científica investida doutora honoris causa pola universidade da Coruña.
Podes descargar aquí a unidade didáctica dedicada a María Wonenburger.
