Ana María Josefina Alvajar López nace na Coruña no 1918 e morre en Madrid no 2005. Foi violinista e escritora.
Sempre foi Mariquiña para súa nai e “a nena do violino” para os veciños.
Filla da Irmandiña Amparo López Jean e de César Alvajar, destacadas personalidades da cidade.
Estuda na escola pública de Panadeiras que rexentaba Teresa Torréns. Asiste a clases de debuxo na Escola de Artes e Oficios e comeza a recibir clases de piano, mais axiña destaca tocando o violino.
Entra na Orquestra Filharmónica con 13 anos, sendo ela e Victoria Casal as únicas mulleres entre máis de sesenta homes.
En 1936 examínase no Conservatorio de todos os cursos de solfexo e dos sete de violín, obtendo as máximas cualificacións.
O 30 de xuño do 36 hai un concerto extraordinario no Teatro Rosalía no que actúan os alumnos máis distinguidos. Ela e Mª Luísa Béjar serán as únicas alumnas no escenario.
Descríbese como miúda, pálida, había que empuxala para entrar no escenario… mais, a partir do 18 de xullo do 36 esta moza tímida vai ter que comezar a tomar decisións para resistir e sobrevivir. Está soa na Coruña co seu irmán Xavier, máis pequeno e ten que exercer de cabeza de familia. Rexeita, por escrito, participar nun concerto no Rosalía a favor do “exército de salvación”, co cal ten que renunciar á “súa Orquestra” e ante a obrigatoriedade de colocar a bandeira bicolor no balcón, ela simplemente cobre a franxa morada cunha tea vermella.
No 39 chaman o seu irmán a filas, que marcha coa idea de se pasar ao lado republicano.
Nese mesmo ano chega súa irmá Mª Teresa, fuxindo desde Barcelona e, pouco tempo despois, é detida, estando cinco meses no cárcere. Ela peta en todas as portas reivindicando a súa inocencia. O seu irmán tamén regresa á Coruña e avísana de que o van deter por desertor. Ten que petar noutras portas e atopará coa axuda de Adela Martínez, da xunta directiva da Agrupación Republicana Feminina e compañeira da nai. Ela, o seu home, Mejuto, os fillos e unha sobriña axudaron a esconder a moita xente. Xavier quedará oculto nunha aldea de Cambre.
Despois de moitas xestións, consegue pasaporte para ela e a súa irmá e marchan da Coruña o 14 de abril de 1940 , vestidas de vermello e vixiadas pola Garda Civil. Deteñen a Adela Martínez por telas acollido na súa casa.
Reencóntrase cos pais en Vimoutiers, atópaos abatidos, a nai con 30 kg menos. Cando chegan os alemáns, o 30 de outubro queren trasladarse á zona liberada e instálanse en Mountauban.
A estadía en Francia lémbraa con descanso, a pesar das estreiteces. Declara ter sufrido máis aquí: “fun testemuña forzosa de crimes e sádicas persecucións, as mortes na Galiza cóntanse por miles, desapareceron familias enteiras”.
En xullo do 42 ten que voltar para salvar o irmán que foi descuberto. Regresa só cun bolso e o violín. Consegue un carné da Falange para que Xavier poida marchar cara a Barcelona. Ela ten que permanecer aquí, soa. Nunca máis verá os pais.
Anos despois trasládase co marido e un fillo a Madrid onde segue tocando e escribe.
Traballa nunha orquestra feminina que acada certa sona, mais non pode facer xira internacional porque o marido non lle asina o permiso.
Escribiu un poemario e dous libros de memorias para non esquecer e que non se esqueza.
Para saber máis:
- Ana María Alvajar : Vivencias, publicado en 1979.
- Ana. M. Alvajar, 2000, Notas sobre Amparo Alvajar, exiliada gallega, Ediciós do Castro.
- Ana María Alvajar L. Jean, 2002, Soltando lastre. Memorias. Ediciós do Castro.
